Prąd elektryczny jest to uporządkowany
ruch ładunków elektrycznych w przewodniku.
Za kierunek prądu elektrycznego
umownie jest uważany przepływ ładunków
dodatnich od potencjału dodatniego (+)
do potencjału ujemnego (-)
Natomiast ładunek ujemny od potencjału ujemnego do potencjału dodatniego.
Ładunek elektryczny- liczba ładunków elementarnych dodatnich lub ujemnych.
Jednostka C (kulomb).
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Izolator, Przewodnik, Półprzewodnik.
Izolator- inaczej zwany też dielektrykiem.
W izolatorze nie występują swobodne
elektrony dlatego nie przewodzi prądu
elektrycznego.Izolatory:
- porcelana - tworzywa sztuczne
- papier - woda destylowana
Przewodnik- może w nim występować
zjawisko swobodnych elektronów dlatego
przewodzi prąd elektryczny.
Przewodniki:
Przewodniki:
- metale (miedź, srebro, aluminium, złoto)
- roztwory wodne: kwasów, zasad i soli
inaczej zwanymi elektrolitami.
Dioda prostownicza |
Półprzewodnik- posiada właściwości
przewodnika i izolatora.
W określonych warunkach przewodzi
prąd elektryczny, a w innych nie przewodzi
np.gdy prąd płynie w odpowiednim
kierunku prąd przepływa przez półprzewodnik.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Napięcie, Natężenie
Napięcie - różnica potencjału elektrostatycznego
pomiędzy dwoma punktami obwodu elektrycznego ( inaczej ciśnienie prądu ).
Prąd płynie od + do - aż nastąpi wyrównanie do 20 elektronów na oby dwóch potencjałach.
Jednostką jest VOLT V [ U ].
Bez napięcia prąd nie popłynie ! (tak jak woda bez ciśnienia też nie popłynie)
Im większe jest napięcie tym więcej prądu przepłynie przez dany przekrój poprzeczny
przewodnika.
Natężenie prądu - (prąd) łatwo mówiąc jest to ilość ładunku elektrycznego przypływającego
przez dany przekrój poprzeczny
przewodnika. (Po prostu prędkość)
Jednostką natężenia prądu jest
jest AMPER A [ I ].
jest AMPER A [ I ].
S- przekrój poprzeczny przewodnika
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Obwód elektryczny
Obwód elektryczny- układ elementów
elektronicznych tworzących drogę
zamkniętą dla prądu elektrycznego.
W skład obwodu elektrycznego wchodzą:
- a) elementy źródłowe ( aktywne, czynne ) będące źródłem energii elektrycznej :
- -bateria elektrochemiczna
- -fotoogniwo (bateria słoneczna)
- -tranzystor
- b) elementy bierne ( odbiorcze ) zużywają prąd;
- -rezystor (opornik)
- -kondensator
- -cewka
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Podstawowe elementy elektroniczne, bierne
Kondensator
Rezystor
Cewka
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Przykładowy obwód elektryczny
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Oczka, Węzły, Gałęzie obwodu
W- węzły [4]
O- oczka [2]
G- gałęzi [3] (tyle samo co ( I ) prądów)
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Połączenie równoległe i szeregowe
Połączenie równoległe |
Połączenie szeregowe |
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konduktancja, Konduktywność
Konduktancja- (przewodność elektryczna) jest odwrotnością rezystancji.
Konduktancja jest oznaczona literą G, a jednostką konduktancji jest S (simens).
Konduktywność jest to miara
prądu elektrycznego
w materiale.
G- konduktancja (przewodnictwo właściwe)
σ - konduktywność (przewodnictwo elektryczne)
S - pole przekroju poprzecznego elementul - długość przewodu.
S=( d*П )/4
S - pole przekroju poprzecznego elementu
d - grubość przewodu
konduktywność wybranych materiałów:
srebro | 61,39·106 |
miedź | 58,6·106 |
złoto | 44,0·106 |
aluminium | 36,59·106 |
Inaczej w m/Ω·mm2:♦ srebro - γ = 62,5 m/Ω·mm2
♦ miedź - γ = 55 m/Ω·mm2
♦ złoto - γ = 41 m/Ω·mm2
♦ aluminium - γ = 35 m/Ω·mm2
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rezystancja, Rezystywność
Rezystancja- (opór elektryczny, czynny) rezystancja ogranicza przepływ prąd np: z 10 A robi 8 A [amper].
Rezystancja jest oznaczana literą R, a jednostką rezystancji jest Ω (ohm) [czyt. om].
Rezystywność (odwrotność
oporu prądu elektrycznego
w materiale.
R - rezystancja (opór)
p - (ro) rezystywność
l - długość przewodu.
S - pole przekroju poprzecznego elementu
S=( d*П )/4
S - pole przekroju poprzecznego elementu
d - grubość przewodu
S - pole przekroju poprzecznego elementu
d - grubość przewodu
konduktywność wybranych
materiałów:
Inaczej w Ω·mm2/m :
♦ srebro - ρ = 0,016 Ω·mm2/m
♦ miedź - ρ = 0,018 Ω·mm2/m
♦ złoto - ρ = 0,024 Ω·mm2/m
♦ aluminium - ρ = 0,028 Ω·mm2/m
srebro | 1,59×10−8 |
miedź | 1,72×10−8 |
złoto | 2,44×10−8 |
aluminium | 2,82×10−8 |
Inaczej w Ω·mm2/m :
♦ srebro - ρ = 0,016 Ω·mm2/m
♦ miedź - ρ = 0,018 Ω·mm2/m
♦ złoto - ρ = 0,024 Ω·mm2/m
♦ aluminium - ρ = 0,028 Ω·mm2/m
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prawo Ohma
R- Rezystancja U- Napięcie I- Natężenie
[Ω] ohm [V] wolt [A] amper
Prawo Ohma na obrazku. |
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Moc [W]
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Obliczenia
Przykłady obliczeń z zastosowaniem powyższych wzorów.
1.Oblicz rezystancję kabla o długości 10 m i grubości 1 mm wykonanego z miedzi.
DANE:
- miedź - ρ = 0,018 Ω·mm2/m
- długość 10 m
- grubość 1 mm
-przekrój poprzeczny S=( d*П )/4 S=(1*3,14)/4 = 0,785 mm2
d-grubość
WZÓR:
p = 0,018 Ω·mm2/m
l = 10 m
S=0,785 mm2
R=0,018*(10/0,785)=0,229 Ω
Rezystancja kabla to 0,229 Ω (ohma).
2.Oblicz rezystancję żarówki 100 W (watów), napięcie 230 V (wolt).
Przekształcanie wzoru na odpowiedni:
U = I/R
I = U/R
P=I2/R
P=U2/R
R=I2/P
R=U2/P
R= (230 V * 230 V) / 100 W = 529Ω
Żarówka ma rezystancję 529Ω.
3.Która z żarówek ma większą rezystancję? Żarówka o mocy 90 W czy 50 W (napięcie 230 V).
R1=(230*230)/90= 587 Ω
R2=(230*230)/50= 1058 Ω
Większą rezystancję ma żarówka o mocy 50 W.
------------------------------------------------------------------------------------------------------